افت سرعت سرمایه‌گذاری و تولید در معدن / شاغلان معدن چقدر درآمد دارند؟

اکوایران: ارزیابی تغییرات ارزش افزوده در بخش معدن با در نظر گرفتن تغییرات سرمایه‌گذاری در این بخش، نشان از رابطه تنگاتنگ این دو متغیر دارد. بررسی‌ها نشان می‌دهد در سال ۱۴۰۰ رشد سرمایه‌گذاری کاهشی شده و در ادامه منجر به افت سرعت تولید در این شاخه شده است. این در حالی است که طبق داده‌های مرکز آمار، درآمد شاغلان در این بخش همچنان افزایشی بوده است.

به گزارش اکوایران، مرکز آمار در جدیدترین گزارش خود با ارائه طرح آمارگیری از معادن در حال بهره‌برداری کشور، آمار و اطلاعات مربوط به عملکرد این بخش در سال ۱۴۰۰ را تهیه کرده است. در بخشی از این گزارش روند نماگرهای مهم طرح آمارگیری از معادن در حال بهره‌برداری کشور طی سال‌های ۱۳۹۵ تا ۱۴۰۰ ارائه شده است.

بخش معدن و صنایع معدنی از مهم‌ترین بخش‌های اقتصادی کشورهاست که رشد آن می‌تواند به عنوان یکی از محرک‌های اقتصادی نقش انکارناپذیری در توسعه اقتصادی کشور داشته باشد. به باور کارشناسان بخش معدن می‌تواند از طریق فراهم کردن مواد خام برای تولید، ایجاد اشتغال، ارزش افزوده و درآمدهای مالیاتی، رشد و توسعه کشورها را سرعت ببخشد؛ بنابراین عملکرد اقتصادی این بخش جهت اتخاذ سیاست‌های اقتصادی و ارزیابی نتایج برنامه‌ها، مورد اهمیت است.

اهمیت بررسی ارزش افزوده بخش معدن و عوامل موثر بر آن

ارزش افزوده بخش معدن یک متغیر مهم جهت بررسی عملکرد اقتصادی این بخش است. بررسی مطالعات حاکی از آن است که ارزش افزوده در این بخش رابطه تنگاتنگی با سرمایه‌گذاری‌های صورت‌گرفته دارد؛ بنابراین می‌توان با بررسی درصد تغییر نسبی ارزش افزوده در معادن و درصد تغییر نسبی ارزش سرمایه‌گذاری در بخش مورد مطالعه به ارزیابی رابطه بین سرمایه‌گذاری و ارزش افزده در بخش معدن پرداخت. 

نقش موثر تغییرات سرمایه‌گذاری در ارزش افزوده بخش معدن

یکی از متغیرهای اقتصادی مهم در بخش معدن، ارزش افزوده این بخش است که در سال ۱۴۰۰ با ۷۵ درصد رشد نسبت به سال ۱۳۹۹ به بیش از ۲۱۹ هزار میلیارد تومان رسیده است.

ارزش سرمایه‌گذاری در معادن نیز در سال ۱۴۰۰ نسبت به سال قبل از آن ۴۳.۶ درصد افزایش یافته و درصد تغییرات نسبی این متغیر نسبت به سال ۱۳۹۹ کمتر شده است. بررسی تغییرات ارزش افزوده بخش معدن در سال ۱۴۰۰ نیز کاملا هم‌جهت با ارزش سرمایه‌گذاری صورت‌گرفته در این بخش تغییر کرده است.

با مقایسه روند درصد تغییرات نسبی دو متغیر ارزش سرمایه‌گذاری و ارزش افزوده در بخش معدن طی پنج سال مشاهده می‌شود طی سال‌های ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۷ دو شاخص مهم معدن در کشور همسو با هم نبوده‌اند اما در سال‌های بعد بر یکدیگر منطبق شده‌اند. این موضوع می‌تواند راوی ارتباط معنادار بین این دو شاخص باشد.

البته طبق نظر کارشناسان سیاستگذاری‌های مناسب اقتصادی دولت (مالی و پولی)، سرمایه‌گذاری ظرفیت‌های تولید را در بلندمدت تعیین می‌کند. نرخ ارز و درآمدهای نفتی در ایران نیز از دیگر عوامل موثر بر تغییرات ارزش افزوده بخش معدن است. بنابراین می‌توان بیان داشت در سال ۹۷ (آغاز دور جدید تحریم‌ها) و کاهش درآمدهای نفتی و افزایش نرخ ارز به شدت سرمایه‌گذاری را در این بخش کاهش داده و مشاهده می‌شود تغییر نسبی ارزش سرمایه‌گذاری در سال ۹۷ نسبت به سال قبل ۱۰ درصد کمتر شده است.  

بررسی درآمد سرانه شاغلین معدن طی پنج سال

دستمزد سرانه یک بخش می‌تواند اطلاعات مفیدی جهت تحلیل وضعیت اقتصادی شاغلین آن بخش ارائه دهد. دستمزد سرانه هر بخش از تقسیم جبران خدمات بر تعداد شاغلین آن بخش بدست می‌آید. ارزیابی جزئیات منتشر شده در مورد تعداد شاغلین و جبران خدمات (مزد و حقوق و سایر پرداختی‌ها) در بخش معدن نشان می‌دهد طی سال‌های ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۹ دستمزد سرانه شاغلین بخش معدن روند صعودی داشته و در سال ۱۳۹۹ دستمزد سرانه شاغلین بخش معدن نسبت به سال قبل ۴۵ درصد بیشتر شده است.

این اتفاق بیانگر بیشترین درصد تغییرات اعلام شده طی این مدت بررسی است و دستمزد سرانه طی این سال حدود ۸۶ میلیون تومان رقم خورده است. به بیان ساده‌تر هر فرد شاغل در بخش معدن در سال ۱۳۹۹ سالانه ۸۶ میلیون تومان حقوق و دستمزد دریافت کرده است. به عبارت دیگر طبق داده‌های مرکز آمار درآمد ماهانه شاغلان بخش معدن به طور متوسط در ماه برابر با ۷ میلیون و ۱۲۷ هزار تومان بوده است.

در ادامه این روند صعودی درصد تغییرات نسبی دستمزد سرانه تداوم نداشت و رشد این متغیر نسبت به سال ۹۹ کمتر شده است. با این حال در سال ۱۴۰۰ دستمزد سرانه شاغلین بخش معدن با ۳۳.۳۴ درصد رشد نسبت به سال قبل به ۱۱۴ میلیون تومان طی یک سال رسیده که به صورت ماهانه برابر با ۹ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان برآورد می‌شود.