ایرانشهر شهری به قدمت ایران/ بیت ایرانشهر رهبر معظم انقلاب پذیرای گردشگران+تصاویر
به گزارش خبرگزاری تسنیم از زاهدان، شهرستان ایرانشهر با آب و هوای گرم و خشک از شمال به زاهدان، از شرق به بم و جیرفت، از غرب به سراوان و از جنوب به چابهار محدود شده و در منتهی الیه قسمت شرقی با کشور پاکستان هم مرز است. رود “بمپور” از ۴ کیلومتری جنوب ایرانشهر […]
به گزارش خبرگزاری تسنیم از زاهدان، شهرستان ایرانشهر با آب و هوای گرم و خشک از شمال به زاهدان، از شرق به بم و جیرفت، از غرب به سراوان و از جنوب به چابهار محدود شده و در منتهی الیه قسمت شرقی با کشور پاکستان هم مرز است. رود “بمپور” از ۴ کیلومتری جنوب ایرانشهر گذشته و پس از ۱۳۰ کیلومتر به تالاب “جازموریان” می‌ریزد.
صنایع دستی “سکه دوزی” و “سوزون دوزی” که خاص منطقه بلوچستان است، در ایرانشهر بسیار رایج است و قالی بافی، گلدوزی، پولک دوزی، آیینه دوزی، بلوردوزی، دکمه دوزی، قالیچه بافی و جواهرسازی از جمله دیگر صنایع دستی مردم این شهرستان محسوب می‌شود.
ایرانشهر که یکی از شهرهای قدیمی ایران است، قبلاً “فهره” یا “فهرج” نامیده می‌شده و در اوستا از آن به عنوان به نام “پهله” یا “پهره” نام برده شده است. کلمه فهره به معنای شهر بزرگ است که نشان می‌دهد این مکان در قدیم یکی از شهرهای بزرگ بلوچستان و ایران بوده و به همین جهت آن را همواره با پسوند شهر ذکر کرده‌اند.
بیت رهبر معظم انقلاب یادآور خاطرات تلخ و شیرین حضور در ایرانشهر
رهبر معظم انقلاب از ۲۸ آذرماه سال ۱۳۵۶ تا ۲۲ مردادماه سال ۱۳۵۷ به مدت ۲۳۷ روز به بلوچستان تبعید شدند و در ایرانشهر سکونت داشتند. بیت رهبر معظم انقلاب در ایرانشهر محلی است که ایشان در زمان حکومت رژیم ستم‌شاهی، دوران تبعید خود در ایرانشهر را در این محل سپری کرده‌اند. این مکان در سال ۱۳۷۰ از سوی صاحب آن به عنوان یادبودی از اقامت رهبر معظم انقلاب به سازمان میراث فرهنگی اهدا شده و در سال ۱۳۸۶ در فهرست آثار ملی ثبت و مرمت آن توسط سازمان میراث فرهنگی انجام شده است.
این ساختمان که در زمینی به مساحت ۴۳۱ مترمربع با مصالح بومی، خشت، گل و معماری سنتی در خیابان “ولایت” ایرانشهر ساخته شده، در حال حاضر به عنوان نخستین موزه قرآن و عترت در جنوب سیستان و بلوچستان مورد استفاده قرار می‌گیرد و هر سال تعداد زیادی از گردشگران و علاقه‌مندان از آن بازدید به عمل می‌آورند.
۴ اتاق این ساختمان با درهای چوبی رو به حیاط باز می‌شود و گرداگرد آن حیاطی مزین به باغچه‌ای پرگل است که بر زیبایی این بنای ساده افزوده است. این اتاق‌ها هر یک دارای کاربری جداگانه هستند و به ترتیب از اتاق نخست تا چهارم به عنوان کتابخانه، محل اقامت حجت‌الاسلام راشد یزدی، محل اسکان و استراحت رهبر معظم انقلاب و آشپزخانه مورد استفاده قرار می‌گرفته است.
قلعه “ناصری” مرکز حکمرانی بلوچستان
قلعه “ناصری”، قلعه‌ای تاریخی است که در مرکز شهر ایرانشهر واقع شده و در عین حال یکی از وسیع‌ترین و زیباترین قلعه‌های منطقه محسوب می‌شود که در گذشته از آن به عنوان مرکز حکمرانی ایالت بلوچستان استفاده می‌شده است.
ناصرالدوله حاکم وقت ایالات کرمان و بلوچستان، پیشنهاد ساخت یک دژ نظامی عظیم را در محل فعلی شهر ایرانشهر( فهرج یا پهره قدیم) به ناصرالدین شاه قاجار می‌دهد؛ ناصرالدین شاه با ساخت قلعه در فهرج موافقت می‌کند و بدین ترتیب کار ساخت قلعه در سال ۱۲۶۴ هجری قمری توسط شخصی به نام “استاد حسین معارباشی کرمانی” آغاز و پس از هفت سال به اتمام می‌رسد و از آن پس به نام قلعه “ناصریه” نامیده می‌شود.
پس از ساخت این قلعه عظیم و مستحکم مرکز حکمرانی بلوچستان از “بمپور” به ایرانشهر منتقل می‌شود. با استقرار “دوست محمد خان بارگزایی” این قلعه به عنوان مرکز حکمرانی این حاکم محلی انتخاب شده و مورد استفاده قرار می‌گیرد و بدین جهت به نام قلعه “دوست محمدخان” نیز مشهور می‌شود.
قلعه “ابتر”
قلعه “ابتر” قلعه‌ای تاریخی مربوط به دوره قاجار است که در شهرستان ایرانشهر و بخش مرکزی روستای “ابتر” واقع شده است. این اثر در تاریخ ۱۷ اسفندماه سال ۱۳۸۱ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
رودخانه “دامن”
رودخانه زیبای “دامن” که از مجاورت روستایی به همین نام می‌گزرد، از مواهب طبیعی بکر منطقه بلوچستان به شمار می‌رود که مناظری بدیع و دل‌انگیز از ترکیب نخلستان‌های صبور و سرافراز و شالیزار خرم و پربار را یک‌جا پدید آورده است.
“بمپور” از قدیمی‌ترین شهرهای ایران
شهر “بمپور” در ۲۵ کیلومتری غرب ایرانشهر واقع شده است. برخی عقیده دارند این شهر ساخته “بهمن” پسر “اسفندیار” است و نام اولیه آن “بهمن‌پور” بوده که به تدریج به بمپور تبدیل شده است.
بمپور دارای آب و هوای گرم و مرطوب است که دارای تابستانی طولانی بوده و میانگین دمای آن در تابستان از ۴۰ درجه سانتی‌گراد بیشتر است. می‌توان گفت که بمپور از لحاظ تاریخی یکی از قدیمی‌ترین شهرهای ایران به شمار می‌رود که بر اساس کاوش‌هایی که در اطراف این شهر صورت گرفته، تاریخ پیدایش آن به زمان ساسانیان و اشکانیان برمی‌گردد.
از درختان این منطقه می‌توان به “کهور، گز، کنار” و از حیوانات به “آهو، شتر، روباه، شغال، گرگ، گراز” و از پرندگان به “کبک و تیهو” اشاره کرد. محصول عمده این شهر خرما، مرکبات، تره بار، گندم، جو و ذرت است.
قلعه “بمپور” بنایی تاریخی و زیبا بر فراز تپه‌ای در ارتفاع ۴۷۰ متر ساخته شده و از نظر ساخت و نقشه مانند “ارگ بم” است؛ قلعه‌ای مسکونی و تدافعی که تماماً از خشت خام و گل ساخته شده و قسمت شمالی ارگ، حاکم‌نشین و جنوب بخش عام‌نشین بوده است. این قلعه در سال ۱۳۴۵ در فهرست آثار ملی کشور قرار گرفت.
استاد “شیرمحمد اسپندار”، بهترین دونلی‌نواز جهان
گرچه این گزارش به معرفی آثار تاریخی و مناطق طبیعی گردشگری شهرستان ایرانشهر پرداخته، اما پرداختن به استاد و نوازنده بزرگ و بی‌نظیری که بسیاری از گردشگران در جریان سفر به ایرانشهر به منزل وی رفته و با او ملاقات می‌کنند، خالی از لطف نیست.
استاد “شیرمحمد اسپندار” در سال ۱۳۱۰ هجری شمسی در شهر بمپور از توابع شهرستان ایرانشهر متولد شد. وی در نوجوانی به پاکستان رفت و در سال ۱۳۳۷ پس از کسب تجربه در زمینه موسیقی به ایران بازگشت. وی تا سال ۱۳۶۲ برای نواختن موسیقی بلوچس از تک نی هم استفاده می‌کرده است.
استاد اسپندار موفق به کسب دکترای افتخاری موسیقی سنتی از کشور فرانسه و دیپلم افتخار نوازندگی در ایران شده است. تندیس چهره و نخستین دونلی(دو نی) او در موزه تهران به یادگار گذاشته شده است.
وی نواختن “دونلی” را با نگاه کردن به انگشتان کسی که همزمان در ۲ نی می‌نواخته، فرا گرفته است. آنگونه که شیرمحمد اسپندار می‌گوید، تنها یک نفر در استان پهناور سیستان و بلوچستان نواختن دونلی را از او آموخته که آن یک نفر هم در سال ۱۳۹۰ بر اثر سانحه تصادف از دنیا رفته است.
آوای گوش‌نواز دونلی استاد شیرمحمد اسپندار در حال حاضر در تیتراژ مجموعه تلوزیونی “علی البدل”، سریال نوروزی شبکه یک سیما در حال پخش است.
انتهای پیام/
