اثرپذیری قیمت شیر از یک شاخص مهم

اکوایران: متوسط قیمت شیر در پاییز امسال به ازای هر لیتر برابر با ۲۵ هزار تومان شده و نسبت به سال قبل ۸۴ درصد بیشتر شده است. بررسی‌های آماری درمورد شیر نشان می‌دهد عمده رشد قیمت در این کالا از ناحیه افزایش هزینه‌های تولید بوده و هماهنگی جدی میان این دو متغیر وجود دارد.

به گزارش اکوایران، بررسی‌ها نشان می‌دهد رشد شاخص قیمت تولیدکننده شیر گاوداری‌های صنعتی و رشد قیمت متوسط شیر پاستوریزه در پاییز امسال روند کاهشی داشته است و نسبت به فصل قبل رشد قیمت متوسط شیر ۳.۲۰ درصد کاهش یافته و قیمت متوسط هر لیتر شیر پاستوریزه در پاییز ۱۴۰۱ به ۲۵ هزار و ۵۶ تومان رسیده است.

روند فصلی تورم تولیدکننده شیر در گاوداری‌های صنعتی

بر اساس گزارش مرکز آمار، از ابتدای بهار ۱۳۹۶ تا پاییز امسال آمارها حاکی از آن است که شاخص قیمت تولیدکننده شیر با نوسان همراه بوده که بیشترین رکورد افزایش با ۶۹.۱ درصد در بهار سال جاری ثبت شده است. هدف از بررسی شاخص قیمت تولیدکننده، بررسی تغییرات قیمت‌هایی است که تولیدکنندگان در ازای فروش کالاها و خدمات خود دریافت می‌کنند. کارشناسان قیمت تولیدکننده را شاخصی می‌دانند که روندهای قیمتی در بازارهای عمده‌فروشی، صنایع تولیدی و بازار کالاها را منعکس می‌کند.

در ادبیات اقتصادی با بررسی این شاخص می‌توان از سطح تغییر قیمت‌ها در بازار کالا و خدمات مصرفی یا تورم اطلاع کسب کرد. در واقع هر افزایش یا کاهش قیمت در شاخص قیمت تولیدکننده با یک وقفه زمانی در شاخص قیمت مصرف‌کننده نیز مشاهده می‌شود. از این جهت، از تغییرات شاخص قیمت تولیدکننده برای پیش‌بینی تورم استفاده می‌کنند.

روند فصلی قیمت متوسط شیر پاستوریزه

بنا بر داده‌های مرکز آمار، قیمت متوسط هر لیتر شیر پاستوریزه طی یک روند نوسانی از بهار ۱۳۹۶ تا پاییز ۱۴۰۱ با ثبت بیشترین رکود افزایش در تابستان امسال، ۴۳.۴۲ درصد رشد داشته و کمترین رشد فصلی نیز در بهار ۱۳۹۷ با ۱.۲۸ درصد به ثبت رسیده است. 

این آمار به صورت ماهانه برای شیر منتشر شده و میانگین‌گیری سه‌ماهه در هر فصل، روندی از وضعیت قیمت شیر را نشان می‌دهد. این رقم به صورت میانگین در پاییز امسال برابر با ۲۵ هزار و ۵۶ تومان بوده و نسبت به فصل مشابه سال قبل حدودا ۸۴ درصد بیشتر شده است.

این در حالی است که همواره رشد قیمت‌های متوسط شیر در بهار و تابستان روند افزایشی و در پاییز و زمستان روند کاهشی دارد. روند قیمت مصرف‌کننده در شیر و هزینه‌های تولید در این کالا نشان می‌دهد همبستگی جدی میان این دو شاخص وجود دارد.

هماهنگی بین قیمت متوسط شیر پاستوریزه و تورم تولیدکننده

بررسی دو شاخص تورم تولیدکننده و رشد قیمت متوسط شیر پاستوریزه حاکی از آن است که این دو نوع قیمت در بررسی روند فصلی به شدت همدیگر را همراهی می‌کنند و تغییرات قیمت تولیدکننده به خوبی در قیمت‌های مصرف‌کننده منتقل شده است و عامل بسیار مهمی در تغییرات قیمت مصرف‌کننده محسوب می‌شود.

علاوه بر این، تاثیرگذاری قیمت‌های تولیدکننده بر قیمت‌های مصرف‌کننده، آنی بوده و در بیشتر موارد در همان دوره تاثیر خود را به جای می‌گذارد. همواره بین شاخص‌های قیمت در تئوری اقتصاد یک رابطه علیت وجود دارد و این رابطه می‌تواند از شاخص قیمت تولیدکننده به سمت شاخص مصرف‌کننده یا برعکس، برقرار باشد؛ یعنی تقاضا در بازار نهاده‌های تولید تحت تاثیر انتظارات قیمتی در بازار کالاهای نهایی نیز قرار می‌گیرد.

هزینه‌های مربوط به تامین یونجه، علوفه ذرت، کاه و کنسانتره، هزینه تامین برق، کارکنان و ماشین‌آلات صنعتی در گاوداری‌های صنعتی در قیمت شیر تولیدی اثرگذار هستند؛ بنابراین هرگونه افزایش در این نهاده‌ها به افزایش بهای تمام‌شده شیر خام تولیدی گاوداری‌های صنعتی منجر می‌شود که در واقع تورم ناشی از فشار هزینه‌ها است.

با توجه به اینکه شیر خام پس از طی فرایندی به شیر پاستوریزه تبدیل می‌شود، همواره بین قیمت تولیدکننده و مصرف‌کننده شکاف وجود دارد و این شکاف به‌طور کلی ناشی از هزینه‌های واسطه‌گری و هزینه‌های انتقال و نیز هزینه‌های بسته‌بندی محصول است و محاسبه این شکاف و تحلیل آن می‌تواند راهنمای خوبی برای سیاستگذاران اقتصادی محسوب شود، زیرا شیر به ‌عنوان یک محصول اساسی و مهم مصرفی خانوارها است که شناسایی روند قیمت و عوامل موثر بر آن و ساختار بازار آن می‌تواند در زمینه سیاستگذاری و اعطای یارانه برای دولت مناسب باشد.